Uit de oude doos?

“Creatief Denken en Leren – Het mag bekend zijn dat creativiteit ons als mensen onderscheidt en dat het de motor is achter vernieuwing en de ontwikkeling van individu en maatschappij. Creativiteit is geen toverwoord, het is…”

In 2009 schreef ik een artikel over creatief denken voor de website van Onderwijs Maak Je Samen en verscheen er een interview in het magazine OMJS Glossy. Nu ik het teruglees merk ik dat het nog steeds van waarde is en zeker actueel. In loop der jaren is mijn visie en onderbouwing breder en dieper geworden maar in de kern klopt het verhaal nog steeds.

Voor de complete tekst van het artikel en het interview klik je hier:

Artikel Creatief denken en leren (pdf)

OMJS Glossy interview (pdf)

Workshops Creatief Denken 2022-23

De wereld staat op z’n kop. Hoe biedt je daar hoofd aan? Een injectie met creatieve denkkracht helpt in ieder geval!

En dat hoeft niet ingewikkeld of tijdrovend te zijn. Een compacte workshop van een halve ochtend of middag is genoeg om meteen met creatief denken aan de slag te gaan in de groep.

Heb je behoefte aan een breder kader dan is er een programma voor een halve dag waarin naast praktische voorbeelden een theoretisch en didactisch kader wordt geschets.

Download informatie hier.

Combineren en betekenis geven, en een boek

‘The Secret of the Highly Creative Thinker’ van Dorte Nielsen en Sarah Thurber. Ik zag het onlangs bij Anouk Wissink, net als ik bovenmatig geïnteresseerd in de ontwikkeling van creatief denken. Ik heb een paar meter boeken op de plank staan over het onderwerp. Op de afbeelding een greep uit populaire titels waarin de principes van creatief denken heel praktisch uit de doeken worden gedaan, allen met tips, tricks en methodieken om creatief denken te stimuleren en toe te passen. Boven op de stapel ‘The Secret…’. Het blinkt uit omdat het direct ter zake komt:

Wat nou, na-apen?! Na-mensen zul je bedoelen!

Ze zijn weer uitgereikt, de Ig-Nobel prijzen. Niet te verwarren met de ‘normale’ Nobelprijzen. Ig-Nobel prijzen worden uitgereikt voor wetenschappelijk onderzoek – net als de ‘gewone’ Nobelprijzen – maar dan voor onderzoek dat je eerst doet lachen en daarna nadenken. Dit jaar vielen de prijzen onder meer op onderzoek naar ‘achtbaanritten tegen nierstenen’ en ‘menselijk speeksel als schoonmaakmiddel’. Ook werd vastgesteld dat apen mensen bijna net zo goed na-apen als mensen apen.

Lees hier het nieuws item op NOS.nl

Het zette mij aan het denken over onderzoekend leren: kinderen leren om onderzoeksprojecten aan te pakken zoals wetenschappers dat doen. Onlangs sprak ik samen met kunstenares Femke van Os nog met Sanne Dekker en Johan van Baren-Nawrocka, beiden verbonden aan het Wetenschapsknooppunt van de Radbouduniversiteit.

Plaatje #026

De actie is alweer voorbij. Tech is te gek! plaatjes sparen bij Albert Heijn. Mijn kinderen zijn de leeftijd van plaatjes sparen ontgroeid, tijdelijk denk ik, want hun vader en zijn vrienden zijn er maar druk mee in de weer. Ik spaar al jaren fanatiek dierenplaatjes, Freek-plaatjes, dino-plaatjes, André-plaatjes en nu dus techn-plaatjes.

Ik zal maar meteen en zonder omhaal mijn punt maken. Ik vind het allemaal nogal happie-klappie. Vrolijk en zorgeloos. De boodschap op de plaatjes en in het verzamelalbum is, en het staat erop, ‘Tech is te gek!’. En als nazaat van nuchtere Zuid-Hollandse tuinders – wat de tuinder niet weet… – denk ik dan, ‘is dat nou wel zo?’ Is tech echt te gek?

KIEM – Het Geheugenhuis van graaf Castelbrant

Ik las ooit het boekje ‘Train je geheugen’ van geheugenkampioen Dominic Obrien. Hij is zo’n tiep die de volgorde van een goed geschud pak speelkaarten in no-time in zijn hoofd weet te stampen en te reproduceren. In het boekje werden allerlei geheugenstrategieën besproken.

Het was alleen maar logisch dat op de landkaart van Kiem het ‘Geheugenhuis’ wordt vermeld: Het Geheugenhuis van graaf Castelbrant. De familie Castelbrant speelt een belangrijke rol in de verhalen van KIEM. De zoveel-achter-achter kleindochter van de graaf drijft bijvoorbeeld het geheimzinnige reisbureau waarover in xxxxx en het xxxxx wordt verteld.

KIEM – De ontdekking van het reisbureau

Nadat ik KIEM had ontdekt en in kaart gebracht, volgde ik een ‘Deskundigheidstraining voor toegepast creatief denken’ bij het Centrum voor de Ontwikkeling van Creatief Denken (cocd.org). Bij deze training kon je er voor kiezen om een meesterstuk te maken. Het leek mij alleen maar logisch om verder te bouwen aan KIEM en ook om het gehalte aan creativiteit stimulerende uitvoering en opdrachten optimaal te maken.

Daarbij werd ik gecoacht door Manu De Bruyn – in creativiteitskringen een icoon – en ik ben er trots op na al die jaren (het was 2008) nog steeds bevriend met haar te zijn.

Reisgids voor de creatieve wereld van KIEM

In 2007 ondekte ik KIEM. In mijn hoofd. Ik was op zoek naar een pakkende manier om creatief denken in de klas aan te bieden. Het waren mijn eerste schreden op het pad van creatief denken in onderwijs. En zoals dat vaak gaat bij een creatieve ingeving: je denkt er wekenlang hard over na om het  vervolgens volkomen onverwacht te krijgen. In dit geval in bed bij het wakker worden. Ik dacht half hardop ‘we gaan op reis!’

En de reis voerde naar KIEM: een eiland waar je in een onderzeeër naar toe reist (vertrekplaats = geheim uiteraard) en waarvan je met een luchtballon weer naar huis keert. Met KIEM heb ik menige uren op verschillende scholen in verschillende klassen met honderden kinderen doorgebracht. Ik leerde er veel van: van het doen,  van de kinderen en de leerkrachten. Dingen die mij in staat stelden en motiveerden om me verder te ontwikkelen in creatief denken en de toepassing ervan op school. Zonder KIEM geen Vindingrijk, geen Ideeëntoestel of CDO (Creatief Denken in Onderwijs).

In de vorige blogpost – waarin je de verhaalkaarten van KIEM kunt downloaden – beloofde ik dat ik in deze periode – nu het 10 jaar geleden is dat ik KIEM ontdekte – het materiaal van KIEM via Vindingrijk ter beschikking stel aan wie het maar wil.

12 Nieuwe Verhaalkaarten

In deze blogpost maak ik ‘dé verhaalkaarten’ beschikbaar voor download: 72 afbeeldingen + 12 nog niet eerder gepubliceerde.

In 2007 ontwikkelde ik het onderwijsproject KIEM. Een avontuurlijk activiteiten-concept rondom creatief denken dat zich afspeelde – speelt – op een eigenaardig eiland waarvan niemand precies weet waar het ligt.

Daarbij maakte ik een reisgids (een soort lesboekje), een handleiding voor de leerkracht, een landkaart van het geheimzinnige land en een bijbehorende wandplaat. Ik ging ermee de klas in, naar het publiek waar het om draaide: de kinderen. Het is alweer best lang geleden dat ik het project heb losgelaten.

Ieder jaar een doolhof

Vandaag – nu ik dit schrijf – is het de laatste dag van 2016. Of ik nu wil of niet, ik denk onwillekeurig terug aan de gebeurtenissen van het afgelopen jaar. En ik kom tot de conclusie dat het een jaar was waarin bijna iedere dag een kronkelpad was of leek. En al die kronkelpaden – de een wat minder kronkelig dan de ander – bij elkaar vormen een soort doolhof zo verbeeld ik me nu. Of een labyrint?

Ik wil hier de vergelijking met een doolhof – met doodlopende paden, dus niet een labyrint – verder uitwerken. Om zo tot een suggestie voor een min of meer creatieve denk- en doe-activiteit te komen. Een doolhof heeft een ingang (1 januari) en een uitgang (31 december). Om van de in- naar de uitgang te komen